ഹോജ പ്രധാനമന്ത്രിയെ കൊന്നു

 ഈ പുസ്തകം ആരും വായിക്കരുത്!

യുഗോസ്ലാവിയൻ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിമതനും എഴുത്തുകാരനുമായ മിലോവൻ ജിലാസിന്റെ Conversations with Stalin ( 1962 ) എല്ലാവരും വായിക്കേണ്ട പുസ്തകമാണ്;കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ലോകത്തിലെ മൂടിവച്ച രഹസ്യങ്ങൾ വലിച്ചു ചീന്തിയ പുസ്തകമാണ്,അത്.ലോകത്തിൽ ആരും വായിക്കരുത് എന്ന് ഒരു പുസ്തകം എനിക്ക് ശുപാർശ ചെയ്യാനുണ്ട് -അൽബേനിയയിലെ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഏകാധിപതി എൻവർ ഹോജ എഴുതിയ With Stalin ( 1979 ).ജിലാസിന്റെ പുസ്തകം വന്ന് 17 വർഷത്തിന് ശേഷം ഹോജ ഇറക്കിയ പുസ്തകം,ഒരു പിശാചിനെപ്പറ്റി മറ്റൊരു പിശാച് എഴുതിയ കൃതി എന്ന നിലയിൽ വായിക്കാൻ നോക്കിയാൽ,പൂർത്തിയാക്കാനാവില്ല.പിശാചിനെ സ്തുതിച്ചാൽ ഓക്കാനം മാത്രമേ വരൂ.ഇതിൽ സ്തുതി മാത്രമേയുള്ളു.

ഹോജ,1942 

രണ്ടാം ലോകയുദ്ധം കഴിഞ്ഞ് 1945 മുതൽ 1985 ൽ മരണം വരെ അൽബേനിയ ഭരിച്ച ഈ മാർക്സിസ്റ്റ് സ്റ്റാലിനെപ്പോലെ പ്രതിയോഗികളെ ഉന്മൂലനം ചെയ്താണ് ജീവിച്ചത്.1968 നും 1980 നും ഇടയ്ക്ക് ഇയാൾ 79 വാല്യം ഓർമ്മക്കുറിപ്പുകൾ ഇറക്കി,ഭീകര എഴുത്തുകാരനായി.ഇയാൾ ലോകം ആദരിക്കുന്ന ഇസ്മയിൽ കാദരെ എന്ന എഴുത്തുകാരനെ അൽബേനിയയിൽ സഹിച്ചു.അവർ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സങ്കീര്ണമായിരുന്നു.ഹോജയുടെ മാതൃകാ പുരുഷനായ സ്റ്റാലിന്റെ ജന്മശതാബ്‌ദി പ്രമാണിച്ചാണ് 1979 ൽ പുസ്തകം ഇറക്കിയത്.
1925 മുതൽ 1939 വരെ സോഗ് രാജാവ് ( Zog ) ആയിരുന്നു അൽബേനിയ ഭരിച്ചത്.രാജ്യത്ത് 99 ശതമാനവും കൃഷിക്കാർ ആയിരുന്നു.ഹോജ ( 1908 -1985 ) മരിക്കുമ്പോൾ രാജ്യം ദരിദ്രവും ഒറ്റപ്പെട്ടതും ആയിരുന്നു.1956 ലെ ഇരുപതാം പാർട്ടി കോൺഗ്രസിൽ ക്രൂഷ്ചേവ് സ്റ്റാലിനെ തുറന്നു കാട്ടിയപ്പോൾ രോഷാകുലനായ ഹോജ ചൈനീസ് പക്ഷം ചേർന്നു.1978 ൽ ഹോജയുടെ ശത്രു യുഗോസ്ലാവിയയുടെ ടിറ്റോയെ ചൈന വരവേറ്റപ്പോൾ ആ ബന്ധവും അവസാനിച്ചു.അൽബേനിയയെ ആർക്കും വേണ്ടാതായി.ബാഹ്യലോകവുമായി ബന്ധമറ്റ അനാഥ ജനതയുടെ ബോധത്തിലേക്കാണ് ഹോജ അയാളുടെ ഉണക്ക സാഹിത്യം ഇറക്കി വിട്ടത്.
ആറു ഭാഗങ്ങളാണ് ഹോജയുടെ സ്റ്റാലിൻ പുസ്തകത്തിനുള്ളത്.ഒരു മുഖവുര.1947 -1951 ൽ സ്റ്റാലിനുമായി നടത്തിയ കൂടിക്കാഴ്ചയുടെ ഓർമകളാണ് അഞ്ചെണ്ണം.മുഖവുരയിലെ സ്റ്റാലിൻ സൗമ്യനും മാന്യനും കാരുണ്യവാനും ക്ഷമാശീലനുമാണ്.ഇത് 50 പേജിൽ അധികമുള്ള ബോറാണ്.ക്രൂഷ്ചേവ് സോവിയറ്റ് യൂണിയനെ സത്യത്തിൽ നിന്ന് പിന്നോട്ട് നടത്തി എന്ന് പറഞ്ഞ് മുഖവുര അവസാനിക്കുമ്പോൾ,ഒരു  ഭ്രാന്തൻ ലോകത്ത് എത്തിയ പ്രതീതി ഉണ്ടാകുന്നു.സ്റ്റാലിനിസ്റ്റ് സത്യസന്ധതയുടെ പാതയിൽ റഷ്യൻ യുവാക്കൾ മുന്നേറണമെന്ന് ഹോജ ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു.യുവാക്കൾ ഇത് തൊടില്ല എന്നതിനാൽ പ്രശ്നമില്ല.

ബാക്കി പുസ്തകം ഒരു ഉന്മാദി ഇരുട്ടിൽ പിച്ചും പേയും പറയുന്നത് പോലെയാണ്.എവിടെയെങ്കിലും കോമഡി കാണും എന്ന് കരുതിയാൽ തെറ്റി.ഇത് ഒരു ഇരട്ട സ്തുതിയാണെന്ന് നമുക്ക് മനസ്സിലാകുന്നു.ഒരു ക്രൂരനെ സ്തുതിക്കുമ്പോൾ അത് സ്വയം സ്തുതിയായി മാറുകയാണ്.സ്റ്റാലിൻ 1953 ൽ മരിച്ചെങ്കിലും അയാളുടെ തുടർച്ച അൽബേനിയയിൽ ഉണ്ടെന്ന ആശ്വാസ പ്രകടനമായി പുസ്തകം തീരുന്നു.അൽബേനിയക്കാർ ഏതു ഗോത്രത്തിൽപെട്ടവരാണെന്ന് ജിലാസിനോട് സ്റ്റാലിൻ ചോദിച്ചത്,ഹോജയോടും അവർത്തിച്ചതായി കാണുന്നു.രാവും പകലും സ്റ്റാലിനെ കാണാൻ ആഗ്രഹിച്ച ഹോജ ആ സവിധത്തിൽ സ്തംഭിച്ചു നിൽക്കുന്നു.Tractor Drivers എന്ന സോവിയറ്റ് സംഗീത ശിൽപം സ്റ്റാലിനോട് തുടകൾ ഉരുമ്മി സോഫയിലിരുന്ന് കാണുന്നിടത്താണ് ആദ്യ കൂടിക്കാഴ്ച തീരുന്നത്.ചുറ്റും കാണുന്നവരെല്ലാം സ്റ്റാലിൻ ഒഴിച്ച് ഹോജയുടെ ശത്രുക്കൾ.പുസ്തകത്തിൽ ഇടക്കിടെ ഉന്മൂലനം ( physical liquidation ) എന്ന വാക്ക് വരുന്നതിനാൽ ഇത് സംഹാര പുസ്തകവും ആകുന്നു.
ഹോജ ആരെന്നറിയാൻ ബ്ലെൻഡി ഫെവ്‌സ്യു ( Blendi Fevziu ) എഴുതിയ എൻവർ ഹോജ ( Enver Hoxha ) എന്ന പുസ്തകമുണ്ട്.കേരളത്തിലെ വലിയ മാർക്സിസ്റ്റ് സൈദ്ധാന്തികൻ ഹോജയെപ്പറ്റി വലിയ വായിൽ എഴുതിയതാണ് ഓർത്തു പോയത് .
യൂറോപ്പിലേക്കും അമേരിക്കയിലേക്കും യാത്ര ചെയ്ത മുസ്ലിം തുണിക്കച്ചവടക്കാരൻറെ മകനായിരുന്നു,ഹോജ.ഫ്രാൻസിലെ മോണ്ട്പെലിയർ സർവകലാശാലയിൽ ജീവശാസ്ത്രം പഠിച്ചു.നാലു കൊല്ലം അവിടെയുണ്ടായിട്ടും ഒരു പരീക്ഷ പോലും എഴുതിയില്ല.തിരിച്ചു വന്ന് ഗ്രാമർ സ്‌കൂൾ അധ്യാപകനായി.1939 ൽ ഇറ്റലി അൽബേനിയയെ ആക്രമിച്ചപ്പോൾ വിപ്ലവ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ ചേർന്നു.1941 ൽ പാർട്ടി ഉണ്ടായപ്പോൾ അതിൽ അംഗമായി;രണ്ടു കൊല്ലം കഴിഞ്ഞ് സെക്രട്ടറിയും.യുഗോസ്ലാവിയയുടെ സഹായത്തോടെ 1945 ൽ അൽബേനിയ സ്വാതന്ത്രമായപ്പോൾ പ്രധാനമന്ത്രി ആയി.മരണം വരെ സൈനിക മേധാവിയും ആയിരുന്നു.
സ്റ്റാലിൻറെ വേറൊരു പതിപ്പായിരുന്നു,ഹോജ.ഭീകരത,രഹസ്യ വിചാരണ,ഉന്മൂലനം.അത് പി ബി മുതൽ സാധാരണക്കാരന് വരെ ബാധകമായിരുന്നു.പാർട്ടിയുടെ ആറ് സ്ഥാപകരിൽ ഒരാൾക്ക് മാത്രമേ വീട്ടിലെ കിടക്കയിൽ മരിക്കാനായുള്ളു.ബാക്കിയുള്ളവരെ കൊല്ലുകയോ തടവിലിടുകയോ ചെയ്‌തു.ഇപ്പോൾ തുറന്ന അൽബേനിയൻ ആർകൈവ്സിൽ ഗവേഷണം നടത്തിയും ഇരകളുടെ ബന്ധുക്കളോട് സംസാരിച്ചുമാണ് പുസ്തകം ഉണ്ടായത്.തന്നെ പി ബി യിൽ വിചാരണ ചെയ്യുന്നതിന് തലേന്ന് നിരവധി വർഷങ്ങൾ പ്രധാനമന്ത്രി ആയിരുന്ന മെഹ്‌മത് ഷെഹു സ്വയം വെടി വച്ച് ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തു.അമേരിക്കയിലെ ഒരു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിരുദ്ധൻറെ ബന്ധുവിൻറെ  മകളെ വിവാഹം ചെയ്യുന്നതിൽ നിന്ന്   അദ്ദേഹം മകനെ വിലക്കിയില്ല എന്നതായിരുന്നു കുറ്റം.വിരുദ്ധൻ  അവിടത്തെ ടി വി യിൽ ഹോജയെ വിമർശിച്ചിരുന്നുവത്രെ.സഖാവ് എൻവറിന് ഷെഹു എഴുതിയ ആത്മഹത്യാ കുറിപ്പ് 2003 ൽ പുറത്തു വന്നു:

നിങ്ങൾക്ക് എന്നെ എന്ത് വേണമെങ്കിലും വിളിക്കാം;എനിക്ക്  തടയാൻ ആവില്ല.ഞാൻ പാർട്ടിക്ക് എൻറെ ജീവൻ നൽകുന്നു.എൻറെ അന്ത്യാഭിലാഷം ഇതാണ്:പാർട്ടിയെയും സോഷ്യലിസത്തെയും സംരക്ഷിക്കുക.

വിവാഹം ഹോജ തടഞ്ഞു.

മെഹ്മെത് ഷെഹു,1944  

അഗത ക്രിസ്റ്റിയുടെ അപസർപ്പക നോവലുകളുടെ ആരാധകനായിരുന്ന ഹോജ,പുസ്തകങ്ങളുമായി ഒറ്റക്കിരിക്കാൻ ഇഷ്ടപ്പെട്ടു.വലിയ ലൈബ്രറി ഉണ്ടായിരുന്നു.ഫ്രഞ്ച് പ്രസാധകർ അയയ്ക്കുന്ന കാറ്റലോഗുകളിൽ നിന്ന് പുസ്തകങ്ങൾ തിരഞ്ഞെടുത്ത് വാങ്ങി.ഏകാധിപതിയുടെ കുടുംബം ഒരിക്കൽ അയാളെ കാണാനില്ലെന്ന് പരാതിപ്പെട്ടപ്പോൾ കാവൽ ഭടന്മാർ അയാളെ പുലർച്ചെ ലൈബ്രറിയിൽ കണ്ടെത്തി.വലത് കൈയിൽ പുസ്തകവും തോളിൽ കമ്പിളി പുതപ്പും ഉണ്ടായിരുന്നു.ഒരു ഡയറി സൂക്ഷിച്ച് ചറ പറ എഴുതിക്കൊണ്ടിരുന്നു;അല്ലെങ്കിൽ പറഞ്ഞു കൊടുത്തു കൊണ്ടിരുന്നു.ഇസ്മയിൽ കാദരെയുടെ എഴുത്തു കണ്ട് ഹോജ പലപ്പോഴും രോഷാകുലനായെന്ന് ഹോജയുടെ ഭാര്യ ഓര്മക്കുറിപ്പുകളിൽ പറയുന്നു;പ്രതിസന്ധികളിൽ ഇസ്മയിലിനൊപ്പം നിന്നു.മുസ്ലിം യാഥാസ്ഥിതിക കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ചിട്ടും  ഹോജ അൽബേനിയയെ നിരീശ്വര ( atheist ) രാഷ്ട്രമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.എല്ലാ പള്ളികളും പൂട്ടി.ലോകത്തിലെ ആദ്യ നിരീശ്വര രാഷ്ട്രം.

1948 മാർച്ചിൽ പി ബി അൽബേനിയയും യുഗോസ്ലാവിയയുമായുള്ള ലയനം അംഗീകരിച്ചു.അങ്ങനെ വന്നാൽ തന്നെ മാറ്റി യുഗോസ്ലാവിയ അൽബേനിയൻ ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയും ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയുമായ കോച്ചി സോക്‌സെയെ പ്രധാനമന്ത്രി ആക്കുമെന്ന വിവരം ഹോജയ്ക്ക് കിട്ടി.അൽബേനിയ,ബൾഗേറിയ,ഗ്രീസ് എന്നിവ ചേർത്ത് പ്രാദേശിക ശക്തിയാകാനുള്ള യുഗോസ്ലാവിയൻ പദ്ധതിയെ സ്റ്റാലിൻ അപലപിച്ചപ്പോൾ അൽബേനിയൻ പി ബി ലയനം മാറ്റി ടിറ്റോയെ തള്ളിപ്പറഞ്ഞു.അൽബേനിയയിൽ നിന്ന് യൂഗോസ്ലാവ് വിദഗ്ദ്ധരെ പുറത്താക്കി.സോക്‌സെയെ തൂക്കി കൊന്നു.
അൽബേനിയൻ സാമ്പത്തിക ആസൂത്രകൻ നാക്കു സ്‌പിറുവിനെ  ഹോജ കൊന്നതാണെന്ന് 1991 ൽ സ്‌പിറോയുടെ ഭാര്യ ലിറി ബിലിഷോവ ആരോപിക്കുകയുണ്ടായി.പി ബി അംഗമായ അവർ 1960 ൽ പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ടു.

സ്‌പിറു ( Nako Spiru 1918 -1947 ) ഡറസ് തുറമുഖത്തെ ഓർത്തഡോക്സ്  കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച് ഇറ്റലി ടൂറിൻ സർവകലാശാലയിൽ ഇക്കണോമിക്‌സ് പഠിച്ച ആളായിരുന്നു.1939 ൽ ഇറ്റലി അൽബേനിയ ആക്രമിച്ചപ്പോൾ അയാൾ വിപ്ലവകാരിയായി.സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ  ഹോജയുടെ വലം കൈ ആയി.1941 ൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി സ്ഥാപക അംഗം.പാർട്ടി യുവ വിഭാഗം മേധാവി കമാൽ സ്റ്റാഫ വാശിക്കപ്പെട്ടപ്പോൾ ആ സ്ഥാനത്ത് വന്നു.

ഹോജയും സ്‌പിറുവും 

രണ്ടാം ലോകയുദ്ധ ശേഷം ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ അംഗമായി.പാർട്ടിയിൽ വിഭാഗീയത വളർന്നപ്പോൾ അതിനിടയിൽ പെട്ടു.ഒരു വശത്ത് ബുദ്ധിജീവികൾ.മിതവാദികൾ,മെഹ്‌മത് ഷെഹു,സെയ്‌ഫുല്ല മാലിഷോവ എന്നിവരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ;മറു വശത്ത് തൊഴിലാളി പക്ഷം പിടിക്കുന്ന ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയും ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയുമായ കോച്ചി സോക്‌സെയുടെ പക്ഷം.സോക്‌സ സിഗുരിമി എന്ന ചാര സംഘടനാ മേധാവിയും ആയിരുന്നു.സോവിയറ്റ് യൂണിയനുമായി ബന്ധം വേണമെന്നും അല്ല,യുഗോസ്ലാവിയയുമായി ബന്ധം വേണമെന്നും അവർ തർക്കിച്ചു.യുഗോസ്ലാവിയയുമായി അൽബേനിയയെ കൂട്ടി ചേർക്കൽ ലക്ഷ്യമായ സോക്‌സെ യുടെ 1946 ജൂലൈയിലെ യുഗോസ്ലാവിയയുമായുള്ള സാമ്പത്തിക,സൗഹൃദ കരാറിനെ സ്‌പിറു എതിർത്തു.പാർട്ടി ജനറൽ സെക്രട്ടറിയും പ്രധാനമന്ത്രിയുമായ എൻവർ ഹോജ,ടിറ്റോയ്ക്ക് അൽബേനിയൻ പാർട്ടിയിലെ സ്വാധീനം പേടിച്ച് സോക്‌സയുടെ പക്ഷം പിടിച്ചു.1947 ഏപ്രിലിൽ ബെൽഗ്രേഡിൽ എത്തി സ്‌പിറു കരാർ പരിഷ്കരിച്ച്,സഹായം കൂട്ടണമെന്ന് വാദിച്ചു.യുഗോസ്ലാവിയ നിരസിച്ചു.ഇരു രാഷ്ട്രങ്ങളുടെയും സാമ്പത്തിക ആസൂത്രണം ഏകോപിപ്പിക്കാൻ യുഗോസ്ലാവിയ ആവശ്യപ്പെട്ടു -ഹോജയുടെ അനുവാദത്തോടെ സ്‌പിറു ഇത് തള്ളി.1947 ജൂലൈയിൽ ഹോജയും സ്‌പിറുവും മോസ്‌കോയിൽ പോയി കരാർ ഒപ്പിട്ടു.

സ്‌പിറുവിന് എതിരെ ടിറ്റോയുടെ പിന്തുണയോടെ,സോക്‌സെ  പ്രചാരണം ആരംഭിച്ചു.1947 നവംബർ 19 ന് സി സി യോഗത്തിൽ,സ്‌പിറു പാർട്ടി വിരുദ്ധനാണെന്ന് സോക്സെ  ആരോപിച്ചു.അടുത്ത നാൾ സ്‌പിറുവിനെ ഫ്ലാറ്റിൽ വെടിയേറ്റ് കൊല്ലപ്പെട്ട നിലയിൽ കണ്ടു.സ്വന്തം തോക്കിൽ നിന്ന് ആകസ്മികമായി വെടി കൊള്ളുകയായിരുന്നുവെന്ന് വിശദീകരണം വന്നു.പശ്ചാത്താപം മൂലമുള്ള ആത്മഹത്യ എന്ന് ഔദ്യോഗിക പക്ഷം തിരുത്തി.

കോച്ചി സോക്സെ 

മെലിഞ്ഞ് ബുദ്ധിമാനായ സ്‌പിറു,സർക്കാരിൻറെ സാമ്പത്തിക കാര്യങ്ങൾ നിയന്ത്രിച്ചെന്നും യുഗോസ്ലാവ്യക്കെതിരെ ആദ്യം ശബ്ദം ഉയർത്തിയത് അദ്ദേഹമാണെന്നും ജിലാസ് എഴുതുന്നു.അൽബേനിയ സ്വതന്ത്രമായി വികസിക്കണം എന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിൻറെ നയം.ഈ നിലപാട് യുഗോസ്ലാവിയയിലും അൽബേനിയൻ കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റിയിലും എതിർപ്പുണ്ടാക്കി.തെക്കൻ അൽബേനിയയിൽ നിന്നുള്ള തൊഴിലാളി ആയിരുന്ന സോക്‌സെ പാർട്ടിക്കൂറുള്ളവൻ ആയിരുന്നുവെന്ന് ജിലാസ് നിരീക്ഷിക്കുന്നു -ഹോജയ്ക്കാണ് വിദ്യാഭ്യാസം കൂടുതൽ എങ്കിലും അറിയപെട്ടയാൾ സോക്സെ ആയിരുന്നു.ഹോജയും സ്‌പിറുവിനെതിരെ നീങ്ങിയെങ്കിലും അയാളുടെ നിലപാട് വ്യക്തമല്ലായിരുന്നു.സ്‌പിറു ഒറ്റപ്പെട്ടു.പാർട്ടി പുറത്താക്കുമെന്ന ഘട്ടത്തിൽ ആയിരുന്നു ആത്മഹത്യ.അതോടെ,അൽബേനിയ -യുഗോസ്ലാവിയ ബന്ധം വഷളായി.

സോക്സെ ( 1911 -1949 ) ഗ്രീസിനടുത്ത ഫ്ളോറിനയിലാണ് ജനിച്ചത്.ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിന് കീഴിൽ ഓർത്തഡോക്സ് വിഭാഗം പാർത്തിരുന്ന മേഖല.1937 നടുത്താണ് കമ്മ്യൂണിസത്തിൽ എത്തിയത്.ഹോജയുടെ മുതലാളിയായ സ്റ്റാലിനുമായി ടിറ്റോ ബന്ധം വിച്ഛേദിച്ച ശേഷം യൂഗോസ്ലാവ് അനുകൂല പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് അൽബേനിയൻ പാർട്ടി ഇയാളെ ഉന്മൂലനം ചെയ്തു -1949 ജൂൺ 11.1949 ലെ രഹസ്യ വിചാരണയ്ക്ക് ശേഷം തൂക്കിക്കൊന്നു.താൻ ബ്രിട്ടീഷ് ചാരനാണെന്നും ടിറ്റോയ്‌ക്കൊപ്പം ഗൂഢാലോചനയിൽ പങ്കെടുത്തെന്നും ഇയാൾ സമ്മതിച്ചതായി പാർട്ടി പറഞ്ഞു.1948 ഫെബ്രുവരി 26 മുതൽ മാർച്ച് എട്ടു വരെ നടന്ന കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റി എട്ടാം പ്ലീനം സോക്സെ,ഹോജയെ പുറത്താക്കാൻ പദ്ധതി തയ്യാറാക്കിയതായി ആരോപിച്ചു.
സോക്സെയെ കൊന്ന ശേഷം പാർട്ടി സ്‌പിറുവിനെ പുനരധിവസിപ്പിച്ചു -അയാളെ സോക്സെയ്ക്ക് വേണ്ടി ചാര സംഘടന സിഗുരിമി  കൊല്ലുകയോ ആത്മഹത്യയിലേക്ക് നയിക്കുകയോ ആയിരുന്നെന്ന് ഭാഷ്യമുണ്ടായി.എന്നാൽ,പി ബി അംഗമായിരുന്ന സ്‌പിറുവിൻറെ ഭാര്യ ബിലിഷോവ ഹോജയാണ് കൊന്നതെന്ന് പറഞ്ഞതോടെ,ഉന്മൂലനത്തിന് സ്ഥിരീകരണമായി.
തൻറെ നേതൃത്വത്തെ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്ന പ്രമേയം പാസാക്കണമെന്ന് 1956 ൽ ഹോജ പാർട്ടിയോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു;സ്റ്റാലിനെ മോസ്‌കോ കുഴിച്ചു മൂടിയതിന് പിന്നാലെ ആയിരുന്നു,ഇത്.പ്രമേയത്തെ എതിർത്ത പ്രതിനിധികളെ പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കി തടവിലിട്ടു.1960 ജൂലൈയിൽ ഹോജോയെ പുറത്താക്കാൻ,റഷ്യ പരിശീലിപ്പിച്ച റിയർ അഡ്‌മിറൽ ടെമെ സെജ്കോ ശ്രമിച്ചെന്ന് കണ്ടെത്തി.പി ബി യിലെ സോവിയറ്റ് അനുകൂല അംഗങ്ങൾ ലിറി ബെലിഷോവ,കോച്ചോ താഷ്‌കോ എന്നിവരെ പുറത്താക്കി.1961 നവംബർ ഏഴിന് നടത്തിയ പ്രസംഗത്തിൽ ക്രൂഷ്‌ചേവിനെ ഹോജ വരട്ടു വാദിയെന്ന് വിളിച്ചു;സ്റ്റാലിൻ അവിടത്തെ അവസാന കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ആണെന്ന് നിരീക്ഷിച്ചു.30 ലക്ഷം മാത്രം ജനസംഖ്യയുള്ള അൽബേനിയയിൽ ഒട്ടാകെ 1,73,371 ഒരാൾ കോൺക്രീറ്റ് നിലവറകൾ ഹോജ പണിതു.അവിടെ പീരങ്കികളും രാസായുധങ്ങളും ഒളിപ്പിച്ചു.ഒരു ക്രയിനിനോ ഹെലികോപ്റ്ററിനോ ഒരു ദ്വാരത്തിൽ വയ്ക്കാവുന്ന തരം നിലവറകളായിരുന്നു,ഇവ.

ഷെഹു അവസാനം 

ഒടുവിൽ പാർട്ടിയിലെ ശത്രുക്കളെ ഉന്മൂലനം ചെയ്തത് 1981 ലായിരുന്നു.അതിലാണ് 40 കൊല്ലം വലം കൈ ആയിരുന്ന പ്രധാനമന്ത്രി മെഹ്മത് ഷെഹു പെട്ടത്.വഞ്ചകനും ചാരനുമായി അയാളെ മുദ്ര കുത്തി.സൈനിക തന്ത്രജ്ഞനായ മെഹ്മെത് ഇസ്മയിൽ ഷെഹു ( 1913 -1981 ) 1954 മുതൽ കൊല്ലപ്പെടും വരെ പ്രധാനമന്ത്രി ആയിരുന്നു.ഇമാമിൻറെ മകൻ.ഇറ്റലിയിലെ നേപ്പിൾസ് മിലിട്ടറി അക്കാദമിയിൽ നിന്ന് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ചായ്‌വിനു പുറത്താക്കപ്പെട്ടു.സ്പെയിനിൽ പോയി അവിടത്തെ പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നു.ഒരു ബ്രിഗേഡ് കമാൻഡറായി.സ്പെയിനിൽ നിന്ന് മടങ്ങുമ്പോൾ ഫ്രാൻസിൽ അറസ്റ്റിലായി ഇറ്റലിയിലേക്ക് നാട് കടത്തി.അവിടത്തെ പാർട്ടിയിൽ ചേർന്നു.1942 ൽ ഇറ്റലിയുടെ അധിനിവേശത്തിലായ അൽബേനിയയിൽ എത്തി അവിടെ പാർട്ടിക്കാരനായി.പട്ടാള അനുഭവം എളുപ്പം ഉയരങ്ങളിൽ എത്തിച്ചു.സ്വതന്ത്രമായപ്പോൾ സൈനിക മേധാവി.സോക്സെയെ വകവരുത്തിയപ്പോൾ ഹോജയുടെ വിശ്വസ്തനായി.1948 -1953 ൽ പാർട്ടി സെക്രട്ടറി ആയിരുന്നു.കത്തോലിക്കാ ഗോത്ര വർഗക്കാരെ ഇയാൾ കൊന്നൊടുക്കി.ഒരു പാർട്ടി കോൺഗ്രസിൽ ഷെഹു പറഞ്ഞത്,സോവിയറ്റ് പാർട്ടിയുടെ 22 -൦ കോൺഗ്രസിൽ മികോയൻ ഉദ്ധരിച്ചു:

Whoever disagrees with our leadership in any respect, will get spat in the face, punched on the chin, and, if necessary, a bullet in his head.
( പാർട്ടി നേതൃത്വത്തോട് വിയോജിച്ചാൽ മുഖത്ത് തുപ്പും,താടിയിൽ ഇടിക്കും,വേണമെങ്കിൽ തലയിൽ വെടി വയ്ക്കും ). ടിറാനയിൽ  വീട്ടിലെ കിടപ്പുമുറിയിൽ 1981 ഡിസംബർ 17 ന് തലയിൽ വെടിയേറ്റ് ഷെഹു മരിച്ചു കിടന്നു.അയാളെ ജനശത്രുവായി മുദ്ര കുത്തി ടിറാനയ്ക്കടുത്ത ഗ്രാമത്തിലെ തരിശു ഭൂമിയിൽ അടക്കി.ഇയാളാണ് ഇസ്മയിൽ കാദരെയുടെ നോവൽ The Successor (2003 ) ലെ നായകൻ.

See https://hamletram.blogspot.com/2019/08/blog-post_12.html

നാക്കു സ്‌പിറുവിനെ ഹോജ കൊന്നു

സോക്‌സെയെ തൂക്കി കൊന്നു

മിലോവൻ ജിലാസിന്റെ Conversations with Stalin എന്ന പുസ്തകത്തിൽ കേരളത്തിലെ മാർക്‌സിസ്റ്റ്‌ സമൂഹം ചർച്ച ചെയ്യാത്ത ഒരു ഉന്മൂലനവും ഒരു ആത്മഹത്യയുമുണ്ട്-അൽബേനിയൻ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി നേതാവ് നാക്കു സ്‌പിറു ആത്മഹത്യ ചെയ്‌തു;അവിടത്തെ ആഭ്യന്തര മന്ത്രി കോച്ചി സോക്സെയെ  ( Koci Xoxe ) തൂക്കി കൊന്നു ( വെടിവച്ചു കൊന്നു എന്ന് ജിലാസ് -അന്ന് മുഴുവൻ വിവരം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല ).യുഗോസ്ലാവിയയെയും ടിറ്റോയെയും നാം ശ്രദ്ധിച്ചു.യുഗോസ്ലാവിയയുമായുള്ള ബന്ധം വേണോ വേണ്ടയോ എന്ന പ്രശ്നമാണ് ഈ രണ്ടു പേരുടെയും മരണത്തിൽ കലാശിച്ചത് -രണ്ടു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടികൾ തമ്മിലുള്ള കലഹത്തിന്റെ കഥയാണ്,അത്.സ്റ്റാലിനെപ്പോലെ ഒരു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഏകാധിപതി എൻവർ ഹോജ അൽബേനിയയിൽ നില നിന്നതിൻറെയും കഥ.
മൂന്നു തവണ ജിലാസ് സ്റ്റാലിനെ  കണ്ട് ദീർഘ ചർച്ചകൾ നടത്തിയതിൻറെ  വിവരണമാണ്, പുസ്തകം.ടിറ്റോ കഴിഞ്ഞാൽ അടുത്ത പ്രസിഡൻറ് ആകേണ്ടിയിരുന്ന ജിലാസ്,സ്വതന്ത്ര ആശയങ്ങളുടെ പേരിൽ പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ട് തടവിൽ ആവുകയായിരുന്നു.തടവുകാലം കഴിഞ്ഞ് 1962 ലാണ് Conversations with Stalin എഴുതിയത്.സ്റ്റാലിനെപ്പറ്റി ഇത് പോലെ ഒരു വ്യക്തി വിവരണം വേറെയില്ല.1948 ലാണ് സ്റ്റാലിനെ അവസാനമായി യൂഗോസ്ലാവ് വൈസ് പ്രസിഡന്റും പി ബി അംഗവുമായ ജിലാസ് കണ്ടത്.ഇത് സ്‌പിറുവിന്റെ ആത്മഹത്യയ്ക്ക് ശേഷവും സോക്‌സെയുടെ  ഉന്മൂലനത്തിന് മുൻപുമായിരുന്നു.

നാക്കു സ്‌പിറോ 

1948 ൽ സ്റ്റാലിനുമായി നടന്ന കൂടിക്കാഴ്ച ആയിരുന്നു നിർണായകം എന്ന് ജിലാസ് എഴുതുന്നു.കാരണം ഇതിനു ശേഷം സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലെയും യുഗോസ്ലാവിയയിലെയും പാർട്ടികൾ തമ്മിൽ ബന്ധം വേർപെടുത്തി.യുഗോസ്ലാവിയ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഇന്റർനാഷനലിൽ ( കോമിന്റേൺ ) നിന്ന് പുറത്തു പോയി.
ആ സമയത്ത് സോവിയറ്റ് യൂണിയനും പാശ്ചാത്യ രാജ്യങ്ങളും തമ്മിൽ ശീതസമരം തുടങ്ങിയിരുന്നു.ഇതിന് കാരണം സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ മാർഷൽ പദ്ധതി നിരാകരിച്ചതും ഗ്രീസിലെ ആഭ്യന്തര യുദ്ധവും ചില കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് രാഷ്ട്രങ്ങൾ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഇൻഫർമേഷൻ ബ്യുറോ അഥവാ കോമിൻഫോം രൂപീകരിച്ചതും ആണെന്ന് ജിലാസ് വിലയിരുത്തുന്നു.രണ്ടാം ലോകയുദ്ധത്തിന് ശേഷം പടിഞ്ഞാറൻ യൂറോപ്പിന് 1948 ൽ അമേരിക്ക പ്രഖ്യാപിച്ച 12 ബില്യൺ ഡോളർ സഹായ പദ്ധതി ആയിരുന്നു,മാർഷൽ പ്ലാൻ.അമേരിക്കൻ വിദേശകാര്യ സെക്രട്ടറി ആയിരുന്നു ജോർജ് മാർഷൽ .മാർഷൽ പ്ലാനിന് എതിരെ നിന്ന രണ്ട് കിഴക്കൻ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾ സോവിയറ്റ് യൂണിയനും യുഗോസ്ലാവിയയും മാത്രമായിരുന്നു.സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ അത് ചെയ്തത് വിപ്ലവ വരട്ടു വാദം കാരണമായിരുന്നു.അമേരിക്കൻ സാമ്പത്തിക സഹായം തങ്ങളുടെ അടിത്തറ തകർക്കുമെന്ന് പുതുതായി രൂപമെടുത്ത യുഗോസ്ലാവിയ ശങ്കിച്ചു.
സ്ട്രാസ്ബർഗിൽ ഫ്രഞ്ച് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി കോൺഗ്രസിൽ യൂഗോസ്ലാവ് പ്രതിനിധി ആയിരുന്നു  ജിലാസ്.അദ്ദേഹം പാരിസിൽ എത്തി സോവിയറ്റ് എംബസിയിൽ മൊളോട്ടോവുമായി ചർച്ച നടത്തി മാർഷൽ പ്ലാൻ ബഹിഷ്‌കരിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചു.ഫ്രഞ്ച് പാർട്ടിയുടെ ദേശീയ ലൈൻ ഇരുവർക്കും ഇഷ്ടപ്പെട്ടില്ല.

ജിലാസ് ബെൽഗ്രേഡിൽ തിരിച്ചെത്തിയപ്പോൾ,മോസ്‌കോയിൽ കിഴക്കൻ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങളുടെ സമ്മേളനം മാർഷൽ പ്ലാൻ ചർച്ച ചെയ്യാൻ വിളിക്കുന്നതായി കേട്ടു.ജിലാസ് പങ്കെടുക്കാൻ നിയോഗിക്കപ്പെട്ടു,മാർഷൽ പ്ലാനിനെ അനുകൂലിക്കുന്ന ചെക്കോസ്ലോവാക്യയ്ക്ക് മേൽ സമ്മർദ്ദം ചെലുത്തുക ആയിരുന്നു ലക്ഷ്യം.ചെക്കോസ്ലോവാക്യ നിലപാട് മാറ്റിയതിനാൽ ജിലാസിന് ബെൽഗ്രേഡിൽ കാത്തു നിന്ന സോവിയറ്റ് വിമാനത്തിൽ കയറേണ്ടി വന്നില്ല.ഇങ്ങനെ തന്നെയാണ് കോമിൻഫോമും ഉണ്ടായത്.1946 വസന്തത്തിൽ സ്റ്റാലിനും ടിറ്റോയും ബൾഗേറിയൻ പാർട്ടി നേതാവ് ദിമിത്രോവുമാണ് അത് തീരുമാനിച്ചത്.അതിൻറെ സ്ഥാപക സമ്മേളനം പടിഞ്ഞാറൻ പോളണ്ടിൽ നടന്നപ്പോൾ കോമിൻഫോമിനെ അനുകൂലിച്ചത് സോവിയറ്റ്,യൂഗോസ്ലാവ് പാർട്ടികൾ മാത്രമായിരുന്നു.പോളിഷ് പാർട്ടി നേതാവും പ്രസിഡൻറുമായ ഗോമുൽക്ക എതിർത്തു.സ്റ്റാലിൻ ആണ് കോമിൻഫോം മുഖപത്രത്തിന് For A Lasting Peace -For A People's Democracy എന്ന് പേരിട്ടത്.ഇതിൽ നിന്ന് ഉദ്ധരിക്കുമ്പോൾ,പാശ്ചാത്യർ ഈ മുദ്രാവാക്യം ആവർത്തിക്കട്ടെ എന്നതായിരുന്നു,ചിന്ത.സംഘടനയുടെ ആസ്ഥാനം പ്രാഗ് എന്ന് പ്രതിനിധികൾ നിശ്ചയിച്ചു .ഈ വിവരംചെക് പാർട്ടി ജനറൽ സെക്രട്ടറി ക്ലെമന്റ്  ഗോട്ട്വാൽഡിനെ അറിയിക്കാൻ വൈകിട്ട് കാറിൽ ചെക് പ്രതിനിധി സ്ലാൻസ്കി പ്രാഗിലേക്ക് പോയി.ആ വിദൂരതയിലും മോസ്കോയുമായി ഫോൺ ബന്ധം നേരിട്ടുണ്ടായിരുന്നു.സ്റ്റാലിന്റെ സൈദ്ധാന്തികൻ ആൻഡ്രി ഷഡാനോവും വിദേശമന്ത്രി വ്യാചസ്ലാവ്  മൊളോട്ടോവും സ്റ്റാലിനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ആസ്ഥാനം ബെൽഗ്രേഡ് ആക്കി.

സോക്സെ 

സോവിയറ്റ് യൂണിയനും യുഗോസ്ലാവിയയും ബന്ധം വിച്ഛേദിച്ചത്,സോവിയറ്റ് ചാര സംഘടനയ്ക്ക് ആളെ നൽകുന്ന പ്രശ്നത്തിലായിരുന്നെന്ന് ജിലാസ് എഴുതുന്നു.പ്രത്യയശാസ്ത്ര പ്രശ്നങ്ങൾ ഇല്ലെന്നല്ല -റഷ്യയ്ക്ക് യുഗോസ്ലാവിയൻ വിപ്ലവത്തോട് പുച്ഛമായിരുന്നു.സ്റ്റാലിനൊപ്പം യുഗോസ്ലാവിയക്കാർ ടിറ്റോയെ കണ്ടത്,റഷ്യയ്ക്ക് പിടിച്ചില്ല.യുഗോസ്ലാവിയ കിഴക്കൻ യൂറോപ്യൻ രാഷ്ട്രങ്ങളുമായി സ്വതന്ത്രമായി ഇടപെടുന്നതും റഷ്യ സംശയിച്ചു.ഇത് ഇരു രാഷ്ട്രങ്ങളും തമ്മിലുള്ള സാമ്പത്തിക ബന്ധത്തെ ബാധിച്ചു.
അൽബേനിയ ഒഴിച്ചാൽ നാസി ആക്രമണത്തെ ഒറ്റയ്ക്ക് നേരിട്ട് സ്വതന്ത്രമായ രാജ്യം യുഗോസ്ലാവിയ മാത്രമായിരുന്നു.അതിൽ റെഡ് ആർമിക്ക് പങ്കുണ്ടായിരുന്നില്ല.ഗ്രീസിലെ ആഭ്യന്തര യുദ്ധത്തെ യുഗോസ്ലാവിയ സഹായിക്കുന്നതായി ആരോപണം യു എൻ -ൽ വന്നു.യുഗോസ്ലാവിയയും അമേരിക്കയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വഷളായി.ഇതിൽ മോസ്‌കോയ്ക്ക് സന്തോഷം ഉണ്ടായി.യുഗോസ്ലാവിയയിൽ രണ്ട് അമേരിക്കൻ വിമാനങ്ങളെ വെടി വച്ചിട്ടപ്പോൾ,യൂഗോസ്ലാവ് നേതാവ് എഡ്‌വേഡ്‌ കർഥേൽജിനെ, മൊളോട്ടോവ് പാരിസിൽ കെട്ടിപ്പിടിച്ചു.ഇന്ത്യൻ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് നേതാവ് എസ് എ ഡാങ്കെയെ വഴി തെറ്റിച്ച ആളായിരുന്നു,കർഥേൽജ്.

സ്റ്റാലിൻ പൊതുവെ വിപ്ലവങ്ങൾക്ക് എതിരായിരുന്നു എന്ന വിചാരം കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് രാഷ്ട്രങ്ങളിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു.അയാൾ ചൈനീസ്,സ്‌പാനിഷ്‌ യൂഗോസ്ലാവ് വിപ്ലവങ്ങളെ അനുകൂലിച്ചില്ല.സോവിയറ്റ് യൂണിയൻറെ താൽപര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുവോളം അയാൾ അവയെ തുണച്ചു.പുറത്തെ വിപ്ലവ കേന്ദ്രങ്ങൾ ലോക കമ്മ്യൂണിസത്തിലെ സോവിയറ്റ് അധീശത്വത്തെ ബാധിക്കുമെന്ന് അയാൾ സംശയിച്ചു.വിദേശ രാഷ്ട്രങ്ങളോട് ഈ വല്യേട്ടൻ മനോഭാവത്തോടെയാണ് അയാൾ ഇടപെട്ടത്.
കാര്യങ്ങൾ ഇങ്ങനെയിരിക്കെയായിരുന്നു,1948 ൽ ജിലാസിന്റെ മോസ്‌കോ യാത്ര.അൽബേനിയയോടുള്ള സോവിയറ്റ്,യുഗോസ്ലാവിയൻ സമീപനത്തിലെ വൈജാത്യമായിരുന്നു,ഉടൻ പ്രചോദനം.1947 ഡിസംബറിൽ സ്റ്റാലിന്റെ സന്ദേശം യുഗോസ്ലാവിയൻ സി സി ക്ക് കിട്ടി -ഒരാളെ മോസ്‌കോയ്ക്ക് അയയ്ക്കണം.അൽബേനിയൻ പ്രശ്നത്തിൽ ഒത്തുതീർപ്പിൽ എത്തണം.അൽബേനിയൻ കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റി അംഗം നാക്കു സ്‌പിറുവിൻറെ ആത്മഹത്യ കാര്യങ്ങൾ വഷളാക്കിയിരുന്നു.

സ്‌പിറു ( Nako Spiru 1918 -1947 ) ഡറസ് തുറമുഖത്തെ ഓർത്തഡോക്സ്  കുടുംബത്തിൽ ജനിച്ച് ഇറ്റലി ടൂറിൻ സർവകലാശാലയിൽ ഇക്കണോമിക്‌സ് പഠിച്ച ആളായിരുന്നു.1939 ൽ ഇറ്റലി അൽബേനിയ ആക്രമിച്ചപ്പോൾ അയാൾ വിപ്ലവകാരിയായി.സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രസ്ഥാനത്തിൽ എൻവർ ഹോജ ( Enver Hoxha ) യുടെ വലം കൈ ആയി.1941 ൽ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് പാർട്ടി സ്ഥാപക അംഗം.പാർട്ടി യുവ വിഭാഗം മേധാവി കമാൽ സ്റ്റാഫ വാശിക്കപ്പെട്ടപ്പോൾ ആ സ്ഥാനത്ത് വന്നു.

എൻവർ ഹോജ 

രണ്ടാം ലോകയുദ്ധ ശേഷം ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ അംഗമായി.പാർട്ടിയിൽ വിഭാഗീയത വളർന്നപ്പോൾ അതിനിടയിൽ പെട്ടു.ഒരു വശത്ത് ബുദ്ധിജീവികൾ.മിതവാദികൾ,സൈനിക മേധാവി മെഹ്‌മത് ഷെഹു,സെയ്‌ഫുല്ല മാലിഷോവ എന്നിവരുടെ നേതൃത്വത്തിൽ;മറു വശത്ത് തൊഴിലാളി പക്ഷം പിടിക്കുന്ന ഉപപ്രധാനമന്ത്രിയും ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയുമായ കോച്ചി സോക്‌സെയുടെ പക്ഷം.സോക്‌സെ  സിഗുരിമി എന്ന ചാര സംഘടനാ മേധാവിയും ആയിരുന്നു.സോവിയറ്റ് യൂണിയനുമായി ബന്ധം വേണമെന്നും അല്ല,യുഗോസ്ലാവിയയുമായി ബന്ധം വേണമെന്നും അവർ തർക്കിച്ചു.യുഗോസ്ലാവിയയുമായി അൽബേനിയയെ കൂട്ടി ചേർക്കൽ ലക്ഷ്യമായ സോക്‌സെ യുടെ 1946 ജൂലൈയിലെ യുഗോസ്ലാവിയയുമായുള്ള സാമ്പത്തിക,സൗഹൃദ കരാറിനെ സ്‌പിറു എതിർത്തു.പാർട്ടി ജനറൽ സെക്രട്ടറിയും പ്രധാനമന്ത്രിയുമായ എൻവർ ഹോജ,ടിറ്റോയ്ക്ക് അൽബേനിയൻ പാർട്ടിയിലെ സ്വാധീനം പേടിച്ച് സോക്‌സയുടെ പക്ഷം പിടിച്ചു.1947 ഏപ്രിലിൽ ബെൽഗ്രേഡിൽ എത്തി സ്‌പിറു കരാർ പരിഷ്കരിച്ച്,സഹായം കൂട്ടണമെന്ന് വാദിച്ചു.യുഗോസ്ലാവിയ നിരസിച്ചു.ഇരു രാഷ്ട്രങ്ങളുടെയും സാമ്പത്തിക ആസൂത്രണം ഏകോപിപ്പിക്കാൻ യുഗോസ്ലാവിയ ആവശ്യപ്പെട്ടു -ഹോജയുടെ അനുവാദത്തോടെ സ്‌പിറു ഇത് തള്ളി.1947 ജൂലൈയിൽ ഹോജയും സ്‌പിറുവും മോസ്‌കോയിൽ പോയി കരാർ ഒപ്പിട്ടു.

സ്‌പിറുവിന് എതിരെ ടിറ്റോയുടെ പിന്തുണയോടെ,സോക്‌സെ  പ്രചാരണം ആരംഭിച്ചു.1947 നവംബർ 19 ന് സി സി യോഗത്തിൽ,സ്‌പിറു പാർട്ടി വിരുദ്ധനാണെന്ന് സോക്‌സെ  ആരോപിച്ചു.അടുത്ത നാൾ സ്‌പിറുവിനെ ഫ്ലാറ്റിൽ വെടിയേറ്റ് കൊല്ലപ്പെട്ട നിലയിൽ കണ്ടു.സ്വന്തം തോക്കിൽ നിന്ന് ആകസ്മികമായി വെടി കൊള്ളുകയായിരുന്നുവെന്ന് വിശദീകരണം വന്നു.പശ്ചാത്താപം മൂലമുള്ള ആത്മഹത്യ എന്ന് ഔദ്യോഗിക പക്ഷം തിരുത്തി.

സ്‌പിറു,ഭാര്യ ബെലിഷോവ 

മെലിഞ്ഞ് ബുദ്ധിമാനായ സ്‌പിറു,സർക്കാരിൻറെ സാമ്പത്തിക കാര്യങ്ങൾ നിയന്ത്രിച്ചെന്നും യുഗോസ്ലാവ്യക്കെതിരെ ആദ്യം ശബ്ദം ഉയർത്തിയത് അദ്ദേഹമാണെന്നും ജിലാസ് എഴുതുന്നു.അൽബേനിയ സ്വതന്ത്രമായി വികസിക്കണം എന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിൻറെ നയം.ഈ നിലപാട് യുഗോസ്ലാവിയയിലും അൽബേനിയൻ കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റിയിലും എതിർപ്പുണ്ടാക്കി.തെക്കൻ അൽബേനിയയിൽ നിന്നുള്ള തൊഴിലാളി ആയിരുന്ന സോക്‌സെ പാർട്ടിക്കൂറുള്ളവൻ ആയിരുന്നുവെന്ന് ജിലാസ് നിരീക്ഷിക്കുന്നു -ഹോജയ്ക്കാണ് വിദ്യാഭ്യാസം കൂടുതൽ എങ്കിലും അറിയപെട്ടയാൾ സോക്സെ ആയിരുന്നു.ഹോജയും സ്‌പിറുവിനെതിരെ നീങ്ങിയെങ്കിലും അയാളുടെ നിലപാട് വ്യക്തമല്ലായിരുന്നു.സ്‌പിറു ഒറ്റപ്പെട്ടു.പാർട്ടി പുറത്താക്കുമെന്ന ഘട്ടത്തിൽ ആയിരുന്നു ആത്മഹത്യ.അതോടെ,അൽബേനിയ -യുഗോസ്ലാവിയ ബന്ധം വഷളായി.

സോക്സെ ( 1911 -1949 ) ഗ്രീസിനടുത്ത ഫ്ളോറിനയിലാണ് ജനിച്ചത്.ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിന് കീഴിൽ ഓർത്തഡോക്സ് വിഭാഗം പാർത്തിരുന്ന മേഖല.1937 നടുത്താണ് കമ്മ്യൂണിസത്തിൽ എത്തിയത്.ഹോജയുടെ മുതലാളിയായ സ്റ്റാലിനുമായി ടിറ്റോ ബന്ധം വിച്ഛേദിച്ച ശേഷം യൂഗോസ്ലാവ് അനുകൂല പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് അൽബേനിയൻ പാർട്ടി ഇയാളെ ഉന്മൂലനം ചെയ്തു -1949 ജൂൺ 11.1949 ലെ രഹസ്യ വിചാരണയ്ക്ക് ശേഷം തൂക്കിക്കൊന്നു.താൻ ബ്രിട്ടീഷ് ചാരനാണെന്നും ടിറ്റോയ്‌ക്കൊപ്പം ഗൂഢാലോചനയിൽ പങ്കെടുത്തെന്നും ഇയാൾ സമ്മതിച്ചതായി പാർട്ടി പറഞ്ഞു.

സോക്സെയെ കൊന്ന ശേഷം പാർട്ടി സ്‌പിറുവിനെ പുനരധിവസിപ്പിച്ചു -അയാളെ സോക്സെയ്ക്ക് വേണ്ടി ചാര സംഘടന സിഗുരിമി  കൊല്ലുകയോ ആത്മഹത്യയിലേക്ക് നയിക്കുകയോ ആയിരുന്നെന്ന് ഭാഷ്യമുണ്ടായി.സ്‌പിറുവിൻറെ ഭാര്യ ലിറി ബെലിഷോവ പി ബി അംഗമായിരുന്നു.അവരെ 1960 ൽ സോവിയറ്റ് -അൽബേനിയ വിച്ഛേദ കാലത്ത് സോവിയറ്റ് അനുകൂല നിലപാട് എടുത്തതിന് പാർട്ടിയിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കി.1991 ൽ അവർ പറഞ്ഞു:എൻറെ ഭർത്താവിനെ കൊന്നത് എൻവർ ഹോജയാണ്.

സ്റ്റാലിനും ഹോജയും 

അൽബേനിയൻ പ്രശ്‍നം ചർച്ച ചെയ്യാൻ യുഗോസ്ലാവിയ ജിലാസിനെ തന്നെ അയയ്ക്കണമെന്ന് സ്റ്റാലിൻ നിർദേശിച്ചു.തന്നെ സ്വന്തം പക്ഷത്തു ചേർത്ത് യൂഗോസ്ലാവ് പാർട്ടി കേന്ദ്ര കമ്മിറ്റി ഭിന്നിപ്പിക്കൽ സ്റ്റാലിന്റെ ലക്ഷ്യം ആയിരുന്നിരിക്കാം എന്ന് ജിലാസ് എഴുതുന്നു.യൂഗോസ്ലാവ് സി സി യിൽ സ്റ്റാലിന് രണ്ടു പേർ ഉണ്ടായിരുന്നു:ആൻഡ്രിയ ഹെബ്രാങ്,സ്റേറ്റാൻ സുജോവിക്.യുദ്ധത്തടവിൽ ആയിരിക്കെ ദുരൂഹമായി പ്രവർത്തിച്ചതിന്റെ പേരിൽ ഹെബ്രാങ്ങിനെ സി സി യിൽ നിന്ന് പുറത്താക്കിയിരുന്നു.സുജോവിക് ടിറ്റോയുടെ വലയത്തിൽ ഉണ്ടായിരുന്നുമില്ല.1946 ൽ സ്റ്റാലിനെ കണ്ട ടിറ്റോ ജിലാസിന് ഇടക്കിടെ തലവേദന വരുന്നത് പറഞ്ഞപ്പോൾ ജിലാസിനെ ക്രിമിയയിൽ സ്റ്റാലിൻ ചികിത്സയ്ക്ക് വിളിച്ചിരുന്നു.ജിലാസ് പോയില്ല.സംശയത്തോടെയാണ് 1948 ജനുവരി എട്ടിന് ജിലാസ് മോസ്‌കോയ്ക്ക് പോയത്.കണ്ടപാടെ ജിലാസിനോട് സ്റ്റാലിൻ പറഞ്ഞു:"നിങ്ങളെ ചൊല്ലി അൽബേനിയൻ സി സി സഖാക്കൾ പരസ്‌പരം കൊല്ലുകയാണ്;കഷ്ടം".
ജിലാസ് പറഞ്ഞു:"സ്‌പിറു അൽബേനിയയെ യുഗോസ്ലാവിയയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് എതിരായിരുന്നു.അതിനാൽ സി സി യിൽ ഒറ്റപ്പെട്ടു."
ഇത് പറഞ്ഞു തീരും മുൻപേ സ്റ്റാലിൻ ഇടപെട്ടു:ഞങ്ങൾക്ക് ഞങ്ങൾക്ക് അൽബേനിയയിൽ പ്രത്യേക താൽപര്യം ഒന്നുമില്ല.യുഗോസ്ലാവിയ അൽബേനിയയെ വിഴുങ്ങുന്നത് ഞങ്ങൾക്ക് സമ്മതം ".
വലതു കൈവിരലുകൾ കൂട്ടിപ്പിടിച്ച് ചുണ്ടിനടുത്തേക്ക് കൊണ്ട് പോയി വിഴുങ്ങും പോലെ അയാൾ ആംഗ്യം കാട്ടി.
ആകെ ഞെട്ടി ജിലാസ് പറഞ്ഞു:" വിഴുങ്ങൽ അല്ല;ലയനം "
മൊളോട്ടോവ് ഇടപെട്ടു:" അതാണ് വിഴുങ്ങൽ".
"എത്രയും വേഗം വിഴുങ്ങിയാൽ അത്രയും നന്ന് ",സ്റ്റാലിൻ പറഞ്ഞു.
ജിലാസിന് സംഗതി തിരിഞ്ഞില്ല.സ്റ്റാലിൻ യുഗോസ്ലാ വിയ ചെയ്യുന്നത് ശരി എന്നാണോ ശരിയല്ല എന്നാണോ പറയുന്നത്?ബാൾട്ടിക് രാജ്യങ്ങളെ സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ വിഴുങ്ങിയിരുന്നു.അൽബേനിയൻ പാർട്ടിക്ക് തന്നെ യുഗോസ്ലാവിയയുമായി ഐക്യപ്പെടൽ ഇഷ്ടമല്ല.സ്‌പിറു ആത്മഹത്യ ചെയ്തത് തന്നെ ദേശീയത കൊണ്ടായിരിക്കണമല്ലോ.
ഹോജയെപ്പറ്റി എന്താ അഭിപ്രായം?,സ്റ്റാലിൻ ചോദിച്ചു.ജിലാസ് ഒന്നും വിട്ടു പറയാതിരുന്നപ്പോൾ യൂഗോസ്ലാവ് നേതാക്കളുടെ അഭിപ്രായം തന്നെ സ്റ്റാലിൻ ആവർത്തിച്ചു:" അയാൾ പെറ്റി ബൂർഷ്വയാണ്".
അവിടെ സോക്സെയാണ് ശക്തൻ എന്ന് സ്റ്റാലിൻ നിരീക്ഷിച്ചു.
അൽബേനിയ പ്രശ്‍നം സ്റ്റാലിൻ അവസാനിപ്പിച്ചു -വെറും പത്തു മിനിറ്റ്.എന്നിട്ട് ജിലാസിനോട് പറഞ്ഞു:" സോവിയറ്റ് സർക്കാരിൻറെ പേരിൽ ഇത് പറഞ്ഞ് നിങ്ങൾ ഒരു കത്ത് ടിറ്റോയ്ക്ക് എഴുതി,നാളെ എനിക്ക് തരിക ".
ജിലാസ് പിന്നെയും ഞെട്ടി.സോവിയറ്റ് സർക്കാരിൻറെ പേരിൽ താൻ എഴുതുകയോ?
"അതെ ,അങ്ങനെ തന്നെ",സ്റ്റാലിൻ ഉത്തരവായി.
അങ്ങനെ ചെയ്താൽ ഭാവിയിൽ കത്ത് യൂഗോസ്ലാവ് സർക്കാരിനെതിരെ ഉപയോഗിക്കപ്പെടുമെന്ന് ജിലാസിന് അത് എഴുതുമ്പോൾ തോന്നി.അതിനാൽ സംഗതി ജിലാസ് ചെറുതാക്കി:"ജിലാസ് ഇന്നലെ മോസ്‌കോയിൽ എത്തി.അന്ന് തന്നെ നടന്ന യോഗത്തിൽ അൽബേനിയൻ പ്രശ്നത്തിൽ സോവിയറ്റ് യൂണിയനും യുഗോസ്ലാവിയയും യോജിച്ചു"
ഈ കത്ത് സ്റ്റാലിൻ ടിറ്റോയ്ക്ക് അയച്ചില്ല.
ജിലാസിന്റെ ഈ പുസ്തകമാണ്,അൽബേനിയയെ യുഗോസ്ലാവിയ വിഴുങ്ങാൻ പദ്ധതിയിട്ട കാര്യം ലോകത്തോട് പറഞ്ഞത് -ഒരു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് രാജ്യം മറ്റൊരു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് രാജ്യത്തെ സംഹരിക്കുന്നത്,സാമ്രാജ്യത്വം തന്നെ.

See https://hamletram.blogspot.com/2019/08/blog-post_10.html