ആകെ ഒരാളേ ഇതുവരെ നൊബേൽ സമ്മാനം നിരാകരിച്ചിട്ടുള്ളു;ഫ്രഞ്ച് എഴുത്തുകാരനും ചിന്തകനുമായ ഴാങ് പോൾ സാർത്ര്.അത് 1964 ൽ ആയിരുന്നു.1958 ൽ റഷ്യൻ എഴുത്തുകാരൻ വ്ളാദിമിർ നബോക്കോവിന് പ്രഖ്യാപിച്ച നൊബേൽ സമ്മാനം വാങ്ങാൻ വിപ്ലവ ഭരണ കൂടം സമ്മതിച്ചില്ല.1964 ൽ സമ്മാനം സാർത്രിന് ആയേക്കാമെന്ന് ഒരു ഫ്രഞ്ച് പത്രം എഴുതിയപ്പോൾ,സാർത്ര് സ്വീഡിഷ് അക്കാദമിക്ക് കത്തെഴുതി -സമ്മാനം വേണ്ട.1964 ഒക്ടോബർ 14 നാണ് സാർത്ര് എഴുതിയത്.സമ്മാനം സെപ്റ്റംബർ 17 ന് ചേർന്ന സമിതി യോഗം തീരുമാനിച്ചിരുന്നു.അതിനാൽ അത് പ്രഖ്യാപിച്ചു;സാർത്ര് പറഞ്ഞ പോലെ നിരാകരിച്ചു.
അക്കാദമി രേഖകൾ 50 വർഷം രഹസ്യമാക്കി വയ്ക്കും.സാർത്രിന്റെ കത്ത് 2015 ൽ പുറത്തു വിട്ടപ്പോഴാണ്,കാലക്രമം അറിഞ്ഞത്.
"ആശയ സമ്പുഷ്ടമായ രചനകളിൽ സ്വാതന്ത്ര്യ ദാഹവും സത്യാന്വേഷണവും ഉണ്ടെന്നും അത് നമ്മുടെ കാലത്തെ സ്വാധീനിച്ചു" എന്നുമാണ് അസ്തിത്വ വാദ ശിൽപിയായ സാർത്രിനെപ്പറ്റി അക്കാദമി പറഞ്ഞത്.സാർത്ര് സമ്മാന നിരാകരണത്തിനു പറഞ്ഞ കാരണം ഇതാണ്:"രാഷ്ട്രീയ,സാമൂഹിക,സാഹിത്യ നിലപാടുകൾ എടുക്കുന്ന എഴുത്തുകാരൻ തൻറെ കൈയിലെ ഉപകരണം മാത്രമേ ഉപയോഗിക്കാൻ പാടുള്ളു -എഴുതുന്ന വാക്ക്.അയാൾക്ക് കിട്ടുന്ന സമ്മാനമെല്ലാം,അയാൾക്ക് മേലുള്ള സമ്മർദ്ദമായി,വായനക്കാരന് മുന്നിൽ വെളിവാക്കപ്പെടും;അത് ആശാസ്യമല്ല"
ആ വർഷം മറ്റ് രണ്ടു പേരുകൾ പരിഗണിച്ചിരുന്നു -
ഡോൺ ശാന്തമായി ഒഴുകുന്നു എഴുതിയ മിഖയിൽ ഷോളഖോവ്,ബ്രിട്ടീഷ് കവി ഡബ്ള്യു .എച് ഓഡൻ.സാർത്രിന്റെ കത്ത് മുൻപേ കിട്ടിയിരുന്നെങ്കിൽ,ഇവരിൽ ഒരാൾക്ക് നറുക്ക് വീണേനെ.അടുത്ത കൊല്ലം ഷോള ഖോവിന് കൊടുത്തു.രണ്ടാമന് കിട്ടിയതേയില്ല.19 പുതിയ പേരുകൾ ഉൾപ്പെടെ 76 പേർ സമിതിക്ക് മുന്നിലുണ്ടായിരുന്നു.സാർത്രിനെപ്പറ്റി ഭിന്നതകൾ രേഖപ്പെടുത്തിയവർ ഉണ്ടായിരുന്നു.
അന്ന് സ്വീഡിഷ് മാധ്യമങ്ങൾക്ക് നൽകിയ പ്രസ്താവനയിൽ സാർത്ര് പറഞ്ഞു:"എക്കാലവും പുരസ്‌കാരങ്ങൾ നിരാകരിച്ചിട്ടുണ്ട്-ഫ്രാൻസിന്റെ ലീജിയൻ ഓഫ് ഓണറും.ഇത്തരം പുരസ്കാരങ്ങളിൽ സ്വയം പെട്ടു പോവുകയും സ്ഥാപനവുമായുള്ള ബന്ധത്തിൽ പെട്ടു പോവുകയും ചെയ്യുന്നു.അതു കൊണ്ട് എഴുത്തുകാരൻ സ്വയം സ്ഥാപനമാകാനുള്ള സാധ്യതയിൽ ചെന്നു ചാടരുത്.ഇതവണത്തെപ്പോലെ ഏറ്റവും ആദരണീയമായ സാഹചര്യങ്ങളിൽ പോലും അങ്ങനെ വേണം."
സമ്മാനത്തോടൊപ്പം വരുന്ന പണം തന്നെ ആകുലപ്പെടുത്തിയെന്ന് സാർത്ര് പറഞ്ഞു.അന്ന് രണ്ടര ലക്ഷം ക്രോണർ ( ഇന്നത്തെ 20 ലക്ഷം ) ആയിരുന്നു."ഒന്നുകിൽ പുരസ്‌കാരം വാങ്ങി പണം ,പ്രധാന സംഘടനകൾക്ക് കൊടുക്കാം.ലണ്ടനിലെ വർണ്ണവിവേചന വിരുദ്ധ സമിതിയെപ്പറ്റി ഞാൻ ആലോചിച്ചതാണ്.അതല്ലെങ്കിൽ,ഉദാരമായ തത്വങ്ങളുടെ പേരിൽ പുരസ്‌കാരം നിരാകരിച്ച്,സംഘടനയ്ക്ക് പണം നിഷേധിക്കാം.എന്നാൽ ഇത് ഒരു വ്യാജ പ്രശ്നമാണ്.ഞാൻ കിഴക്കോ പടിഞ്ഞാറോ സ്ഥാപനവൽക്കരിക്കപ്പെടാൻ ആഗ്രഹിക്കാത്തതിനാൽ,രണ്ടര ലക്ഷം ക്രോണർ വേണ്ടെന്നു വയ്ക്കുന്നു.രണ്ടര ലക്ഷം ക്രോണറിനായി ഒരാൾ താനും സുഹൃത്തുക്കളും വലുതാണെന്ന് കരുതുന്ന തത്വങ്ങൾ ബലി കഴിച്ചു കൂടാ.അതു കൊണ്ടാണ് സമ്മാനവും നിരാസവും എന്നെ വേദനിപ്പിക്കുന്നത്".
സാർത്ര് ഒക്ടോബർ 22 ന് നൽകിയ പ്രസ്താവന,റിച്ചാർഡ് ഹൊവാർഡ് പരിഭാഷ ചെയ്ത് ന്യൂയോർക് റിവ്യൂ ഓഫ് ബുക്‌സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്:
.
I deeply regret the fact that the incident has become something of a scandal: a prize was awarded, and I refused it. It happened entirely because I was not informed soon enough of what was under way. When I read in the October 15 Figaro littéraire, in the Swedish correspondent’s column, that the choice of the Swedish Academy was tending toward me, but that it had not yet been determined, I supposed that by writing a letter to the Academy, which I sent off the following day, I could make matters clear and that there would be no further discussion.
I was not aware at the time that the Nobel Prize is awarded without consulting the opinion of the recipient, and I believed there was time to prevent this from happening. But I now understand that when the Swedish Academy has made a decision it cannot subsequently revoke it.
My reasons for refusing the prize concern neither the Swedish Academy nor the Nobel Prize in itself, as I explained in my letter to the Academy. In it, I alluded to two kinds of reasons: personal and objective.
The personal reasons are these: my refusal is not an impulsive gesture, I have always declined official honors. In 1945, after the war, when I was offered the Legion of Honor, I refused it, although I was sympathetic to the government. Similarly, I have never sought to enter the Collège de France, as several of my friends suggested.
This attitude is based on my conception of the writer’s enterprise. A writer who adopts political, social, or literary positions must act only with the means that are his own—that is, the written word. All the honors he may receive expose his readers to a pressure I do not consider desirable. If I sign myself Jean-Paul Sartre it is not the same thing as if I sign myself Jean-Paul Sartre, Nobel Prizewinner.
The writer who accepts an honor of this kind involves as well as himself the association or institution which has honored him. My sympathies for the Venezuelan revolutionists commit only myself, while if Jean-Paul Sartre the Nobel laureate champions the Venezuelan resistance, he also commits the entire Nobel Prize as an institution.
The writer must therefore refuse to let himself be transformed into an institution, even if this occurs under the most honorable circumstances, as in the present case.
This attitude is of course entirely my own, and contains no criticism of those who have already been awarded the prize. I have a great deal of respect and admiration for several of the laureates whom I have the honor to know.
നിരാകരണം വഴി വലിയൊരു ധാർമിക/നൈതിക പ്രശ്നത്തെ സാർത്ര് അഭിമുഖീകരിച്ചതായോ,അത് പരിഹരിച്ചതായോ എനിക്ക് തോന്നുന്നില്ല.സമ്മാനം പ്രഖ്യാപിക്കും മുൻപേ അക്കാദമിക്ക് വേണ്ടെന്ന് പറഞ്ഞ് കത്തെഴുതിയതിലെ ന്യായവും പിടി കിട്ടുന്നില്ല.ആകെ പ്രസ്താവനയിൽ കാണുന്നത്,അവ്യക്തതയും ആശയക്കുഴപ്പവുമാണ്.ഒരാൾക്ക് നൊബേൽ കിട്ടിയാൽ,അയാൾ മാത്രമല്ല,രാജ്യം കൂടിയാണ്,ആദരിക്കപ്പെടുന്നത്.ആകെ ഇന്ത്യയ്ക്ക് കിട്ടിയ സാഹിത്യ നൊബേൽ ടഗോർ നിരസിച്ചിരുന്നെങ്കിലോ? ബ്രിട്ടൻ 1915 ൽ നൽകിയ സർ പദവി ജാലിയൻ വാലാ ബാഗ് കൂട്ടക്കൊലയിൽ പ്രതിഷേധിച്ച് 1919 ൽ മടക്കികൊടുത്തയാളാണ്,ടഗോർ എന്നോർക്കണം.അതിനു പിന്നിൽ ധാർമികതയുണ്ട്,തത്വങ്ങളുണ്ട്.സാർത്രിന്റെ അസ്തിത്വ വാദം,വ്യക്തി നിഷ്ഠമാണ്;അപരനാണ്,നരകം എന്നു പറഞ്ഞയാളാണ്,സാർത്ര്.അതിനാൽ,സമ്മാനത്തുക വാങ്ങി പ്രസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് കൊടുക്കേണ്ടതില്ല.വ്യക്തിപരമായ തിരഞ്ഞെടുപ്പാണ്,സ്വാതന്ത്ര്യം എന്ന് സിദ്ധാന്തിച്ച സാർത്ര്,സഹവാസി സിമോങ് ബുവ്വ കൊണ്ടു കൊടുത്ത ശിഷ്യകളുമായും രതി അനുഷ്ഠിച്ചത്,വ്യക്തിപരമായ തിരഞ്ഞെടുപ്പ്,പിതൃ ശൂന്യമായ അരാജകത്വത്തിൽ കലാശിക്കും എന്ന് സ്വജീവിതം കൊണ്ട് തെളിയിച്ചു കൊണ്ടാണ് .എന്നിട്ടും,സഹോദര ഭാര്യയുമായി ബന്ധമുണ്ടായിരുന്ന ടഗോർ തന്നെയാണ്,ഭേദം.സാർത്രിനെ പിൻപറ്റി ആനന്ദിനെപ്പോലുള്ളവർ,അതേ ആശയം പറഞ്ഞ് ചെറുകിട പുരസ്‌കാരങ്ങൾ വേണ്ടെന്നു വയ്ക്കുകയും ഓടക്കുഴലും മുട്ടത്തു വർക്കിയും പോലെ മറ്റു ചിലതു പോന്നോട്ടെ എന്ന് വയ്ക്കുകയും ചെയ്തതിലും,കഴമ്പില്ല.
അതിനാൽ,കൂടെ നടന്ന ആൽബേർ കാമുവിന് ഏഴു കൊല്ലം മുൻപ്,1957 ൽ ചെറിയ പ്രായത്തിൽ തന്നെ നൊബേൽ കിട്ടിയതിലുള്ള കൊതിക്കെറുവാണ്,സാർത്രിന്റെ നിരാസത്തിൽ പ്രവർത്തിച്ചത് എന്നു കരുതിയാൽ,തെറ്റാവില്ല.കാമുവിൻറെ The Rebel,The Myth of Sisyphus എന്നീ പുസ്തകങ്ങളുടെ ഏഴയലത്തു വരുമോ,സാർത്രിന്റെ Being and Nothingness ?
കാമുവിൻറെ The Rebel വായിച്ച്,ആവേശഭരിതനായി,പുസ്തകം താഴെ വച്ച്,സി ജെ തോമസ് പറഞ്ഞു:" ഇവൻ ഒരു പന്നി തന്നെ !".അതിൻറെ നിഴലുകൾ ക്രൈം നാടകത്തിൽ വീണിരിക്കുന്നു.
